Bekijk alle artikelen

Een kijkje in de keuken van groenbeheer

Wat komt er bij jou als eerste op als je denkt aan spooronderhoud? Wissels? Sporen? Bovenleiding? Kabels & leidingen? Seinen? EV? Slechts een enkeling zal bij deze vraag aan Groen denken. Terwijl groen ontzettend belangrijk is in onze onderhoudscontracten (PGO’s). Groen is overal aanwezig langs de honderden kilometers spoor. Het is altijd onderhevig aan invloeden van buitenaf. Het staat nooit stil. Het wordt direct gezien bij een afwijking, met een melding als gevolg. Onbegrijpelijk eigenlijk dat dit zo’n beetje de eerste keer is dat we erover schrijven…

Gerjan Veltink neemt ons mee in een rondje groenbeheer op PGO Amstelsepoort. Met zijn ‘roots’ in het groen solliciteerde hij twee jaar geleden bij Strukton Rail. Hij werd werkvoorbereider groenbeheer op PGO Amstelsepoort. Regelmatig is hij in ‘zijn gebied’ te vinden om te inspecteren hoe het groen zich ontwikkelt. “Ik ken de pijnpunten en die ga ik regelmatig langs voor inspectie.”

Groenbeheerplan

“Als je het groen ongebreideld laat groeien, wordt het een puinhoop langs het spoor en krijg je meldingen,” vertelt Gerjan. “Het is dan ook ontzettend belangrijk dat we goed groenbeheer doen.” In elk PGO-gebied vindt groenbeheer plaats, binnen de grenzen en mogelijkheden van het contract. Globaal komt het erop neer dat bijvoorbeeld in zone 1 twee keer per jaar wordt gemaaid en in zone 2 één keer per jaar. In het najaar worden de geluidsschermen gesnoeid (dat gebeurt vanwege de broedtijd niet meer in het voorjaar). En ook worden de watergangen gemaaid en gekorfd tijdens een voorjaarsronde en najaarsronde, hekwerken bijmaaien en het borstelen van verhardingen. (Voor degenen die niet weten wat korven is: check dit filmpje). En dan heb je natuurlijk nog de bomen langs het spoor. Als de veiligheid in het gedrang komt, moeten de bomen worden gesnoeid. Gerjan doorliep de cursus Boomveiligheidscontroleur (BVC) en heeft nu ook VTA-check van kritieke bomen in zijn actiepakket. Als een boom aantoonbaar veilig is, hoef je deze immers niet te kappen.

Voorspellen met maaikaart in GIS

Eén van de eerste dingen die Gerjan deed toen hij bij Strukton kwam, was het aanleggen van een werkkaart in GIS. De meeste PGO-contracten hebben wel een maaikaart, maar daar staat niet op welke geluidsschermen begroeid zijn en welke niet en welke begroeiing waar zit. “Ik ben er naast mijn dagelijkse werkzaamheden een jaartje druk mee geweest om dit alles in beeld te krijgen, maar nu heb ik alles in GIS zitten. Ik weet precies hoeveel m2 gras of beplanting en hoeveel m1 begroeide geluidschermen zich waar bevindt en in welke zone.” Vanuit deze werkkaart heb ik een selectie kunnen maken die van belang is voor de groenwerkzaamheden en daar is de maaikaart uit voortgekomen. Dat is ontzettend handig om het werk te plannen en onderaannemers op pad te sturen. Maar belangrijker nog is dat je hiermee kunt gaan voorspellen. “Ik heb nu heel goed inzichtelijk waar je overgroei gaat krijgen. En dan kan ik preventieve maatregelen plannen in plaats van brandjes te blussen.”

“Ik heb nu heel goed inzichtelijk waar je overgroei gaat krijgen. En dan kan ik preventieve maatregelen plannen in plaats van brandjes te blussen.”

Werken tijdens buitendienststellingen

Zoals bij al het onderhoud en beheer doen we het werk tijdens de schaarse buitendienststellingen die ons ter beschikking staan. Dus vaak ’s nachts en in zeer korte tijd en met verschillende disciplines op een stukje spoor. En dat kan behoorlijk uitdagend zijn, aldus Gerjan. “Probeer maar eens midden in de nacht bomen te snoeien en of te kappen , met slecht zicht en met de nodige tijdsdruk. Dat is overdag in je eigen tuin toch een stuk makkelijker.”

“Probeer maar eens midden in de nacht bomen te snoeien en of te kappen , met slecht zicht en met de nodige tijdsdruk. Dat is overdag in je eigen tuin toch een stuk makkelijker.”

“Probeer maar eens midden in de nacht bomen te snoeien en of te kappen , met slecht zicht en met de nodige tijdsdruk. Dat is overdag in je eigen tuin toch een stuk makkelijker.”

In week 29 is op PGO Amstelsepoort veel groenwerk uit het beheerplan opgeleverd, waaronder het maaien zone 1, borstelen van de verhardingen en de onkruidbestrijding op de schouwpaden. “Het ziet er weer lekker schoon uit.” In week 30 was opstelterrein Watergraafsmeer aan de beurt. Het is lastig om dit opstelterrein buiten dienst te krijgen, vertelt Gerjan. “We hadden nu een hele week beschikbaar en konden overdag aan de slag met onkruidbestrijding.

Voortdurend afwegen

Groenbeheer betekent continu een afweging maken tussen veiligheid, kosten en de natuur. Onkruidbestrijding doe je liefst niet met bestrijdingsmiddelen, maar dat is omwille van de spoorveiligheid tot nog toe onhaalbaar. Dus gebeurt dit o.a. sensorgestuurd met behulp van een Krol. Daar waar onkruid zit, wordt bestrijdingsmiddel gespoten. Op deze manier verbruik je veel minder middel. Een ander voorbeeld: De Bereklauw kan bij aanraking voor vervelende klachten zorgen. Dus wil je het liefst alleen machinaal aan de slag, maar dit lukt niet overal zoals bij de taludtrappen.

“Hier proberen we met de bosmaaier regelmatiger te maaien zodat de plant zich niet uitzaait en dit veiliger is te maaien voor de groenmedewerker. Verder proberen we de hekwerken waar het kan machinaal te maaien om zo contact te voorkomen met de plant.”

Japanse Duizendknoop

Ook de Japanse Duizendknoop is een voorbeeld van afwegen. Rond deze plant gelden zeer strenge regels, zoals het apart afvoeren van het maaisel. Het beheersen en bestrijden zit niet in het contract, maar we hebben hier wel mee te maken als het op veiligheid aankomt. Denk aan schouwpaden die overgroeien en planten die tussen de sporen groeien met als gevolg zichtbelemmering voor de machinisten. Het probleem met beheersen en of bestrijden is dat de plant zich vaak op locaties bevind waar je slecht of alleen tijdens een buitendienststelling bij kan komen en dus ook niet frequent kan bestrijden en of beheersen.

Wij werken op prachtige locaties in de natuur. We gaan mee met de seizoenen en hebben veel te maken met de invloeden van het weer. Elke keer als je ergens komt, ziet het er weer anders uit.

Flora en fauna

Nog zo’n afweging. In onze gebieden zitten ringslangen, bevers, vossen en verschillende beschermde soorten planten en insecten. Dat is geweldig, maar leidt ook weer tot dilemma’s. Bevers en vossen ondergraven het spoor en dat heeft dan weer gevolgen voor de infra. In overleg met ecologen en ProRail moeten dan passende maatregelen worden getroffen. Gerjan voegt toe: “Tijdens het maaibeheer en groenonderhoud houden we natuurlijk rekening met de flora en fauna in ons gebied, en passen we ons maaibeleid aan zoals we omschreven hebben in een ecologisch werkprotocol.”

Grootgrondbezitter

Gerjan komt uit de groenwereld en heeft die wereld nooit verlaten. “ProRail is grootgrondbezitter,” merkt hij op. “Veel mensen hebben niet in de gaten dat we op prachtige locaties in de natuur werken. We gaan mee met de seizoenen en hebben veel te maken met de invloeden van het weer. Elke keer als je ergens komt, ziet het er weer anders uit.”

Natuur op grondgebied ProRail

ProRail bezit zo’n 10.000 hectare grond. Op slechts de helft daarvan ligt spoor. De andere helft biedt dus kansen voor het versterken van natuur en het vergroten van de biodiversiteit. Wij doen graat mee met ProRail dit waar te maken!

Check de ProRail site

Artikel

Trotse student-engineers tonen robot voor onderhoud bovenleidingen

Lees meer
Lees meer over Trotse student-engineers tonen robot voor onderhoud bovenleidingen

Artikel

Pilot emissieloos werken smaakt naar meer

Lees meer
Lees meer over Pilot emissieloos werken smaakt naar meer

Artikel

Circulair leren en groeien

Lees meer
Lees meer over Circulair leren en groeien
Naar al onze verhalen