Bekijk alle artikelen

In alle opzichten bijzonder: onderhoud aan de Uithoflijn

Strukton Rail onderhoudt de Uithoflijn, de roemruchte tramlijn tussen Utrecht Centraal en Utrecht Science Park. Eind 2019 gaan de trams echt rijden, nu wordt er nog volop getest. Desondanks is Strukton Rail al begonnen met het onderhoud, vertelt Erwin Koning, contractmanager Strukton Rail.

In het contract met provincie Utrecht, onze opdrachtgever, staat dat de lijn 99% van de tijd beschikbaar moet zijn

Erwin Koning

Het is een bijzondere situatie. We doen het onderhoud aan een lijn die pas voor de helft door de bouwer is overgedragen aan de opdrachtgever. Evengoed zijn we al volop aan de slag. We doen in Utrecht ook het onderhoud aan de andere tramlijn, tussen Centraal Station en Nieuwegein/IJsselstein. Maar de Uithoflijn is toch weer totaal anders, al was het alleen maar omdat er straks elke 6 minuten een tram zal rijden, beide kanten op.

99% beschikbaarheid

Dat grote aantal trams is nodig vanwege het grote aantal passagiers. Hele drommen staan er ’s morgens op Utrecht CS te wachten om – nu nog – de bus naar Utrecht Science Park te pakken. Je kunt je voorstellen dat met die drukte verstoringen aan de Uithoflijn straks uit den boze zijn. In het contract met provincie Utrecht, onze opdrachtgever, staat dan ook dat de lijn 99% van de tijd beschikbaar moet zijn. Het aantal toegestane verstoringen aan kritische objecten (wissels, spoor, bovenleiding) is minimaal. Als zich onverhoopt toch iets voordoet, moeten we binnen een half uur ter plekke zijn. Ook op een regenachtige dinsdagochtend in november, als het verkeer in de stad helemaal vaststaat.

Onderhoud op maat

Al deze eisen konden wat ons betreft leiden tot maar één aanpak: smart maintenance. Onderhielden we een wissel in het verleden volgens een vast schema – omdat we dat nu eenmaal altijd zo deden – nu kijken we naar de data van zo’n wissel. Die data vertellen ons hoe het wissel zich gedraagt en wanneer de grenswaarden in zicht komen. Vóór dat moment doen we onderhoud, zodat we storingen voorkomen. Zo krijgt elk wissel – en elk deel van het spoor en de bovenleiding – onderhoud op maat. Is er geen onderhoud nodig, dan doen we dat ook niet. Dat scheelt tijd en geld en verhoogt de beschikbaarheid van het spoor. De truc is dus om de juiste balans te vinden tussen betrouwbaarheid en beschikbaarheid. Dankzij smart maintenance kunnen we dat. 

 

"Smart is: blijven nadenken over hoe we ons werk beter kunnen doen, zodat de klant én de reiziger profiteren van een veilige, beschikbare, betrouwbare Uithoflijn"

Veel kennis

We verzamelen die data met behulp van krab-metingen: een kleine unit rijdt over het spoor en brengt alles in kaart: hoogte, ligging, verkanting en zo meer. Ook de bovenleiding meten we. Hoe hangen de draden boven het spoor, zowel horizontaal als verticaal? Hoe staat het met de slijtage van de rijdraad? 
De data vergelijken we direct met de norm, zodat we kunnen ingrijpen als dat nodig is. Daarnaast leggen we de data van alle metingen over elkaar heen. Zo ontstaat er een grafiek waaraan we de kwaliteit van het spoor en de bovenleiding kunnen aflezen en voorspellen. Met elke meting verrijken we onze kennis. Daarnaast hebben we natuurlijk enorm veel kennis opgebouwd dankzij onze andere lightrailprojecten in binnen- en buitenland. Dankzij algoritmes kunnen we die ook gebruiken om het onderhoud aan de Uithoflijn te optimaliseren.

Slimme strijd tegen ijzel

Smart maintenance is wat mij betreft ook: slim nadenken. Dat doen we bijvoorbeeld bij het bestrijden van ijzel op de bovenleiding. Dat is elk jaar weer een heikel punt. Door ijzel kan de pantograaf van de tram onvoldoende contact maken met de bovenleiding. Gevolg: de tram kan niet rijden. Voorheen losten we dat op door ’s nachts trams te laten rijden zodat ijzel niet kon aangroeien. Een van de nadelen daarvan is we geen onderhoud kunnen plegen; het spoor is immers bezet. Daarom gaan we IceGuard gebruiken, een geautomatiseerd systeem dat een vloeistof op de bovenleiding aanbrengt die rijp- en ijsvorming voorkomt. Het goedje blijft zes weken lang zijn werk doen. Dat scheelt storingen én we kunnen ons onderhoudsschema aanhouden. 

Klant en reiziger profiteren

Dat is al mooi, maar we hebben de indruk dat we nog meer profijt van IceGuard kunnen hebben. We hebben namelijk het idee dat de vloeistof slijtage van de bovenleiding en de pantograaf vermindert, aangezien het contact door die vloeistof – een soort olieachtig goedje – minder ‘hard’ is. Dat zou betekenen dat we slijtagevorming kunnen tegengaan door IceGuard permanent te gebruiken. Daar doen we nu onderzoek naar.
Smart is, kortom, blijven nadenken over hoe we ons werk beter kunnen doen, zodat de klant én de reiziger profiteren van een veilige, beschikbare, betrouwbare Uithoflijn.

 

Nieuwsgierig naar andere verhalen?

Verschillende collega's delen hun ervaring uit de dagelijkse praktijk

Verder lezen