Bekijk alle artikelen

De strijd tegen ijs op de bovenleiding (en hoe we die kunnen winnen)

Als er rijp of ijs op de bovenleiding zit, leidt dit al snel tot problemen voor het tram- en treinverkeer.

Strukton Rail heeft een nieuw product ontwikkeld tegen deze winterkwaal. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Géraud Lausseur, Global sales bij Strukton Rail, is enthousiast.

Het winterweer stelt spoorbeheerders voor nogal wat uitdagingen; sneeuwval en bevroren wissels om maar eens twee bekende problemen te noemen. Maar wat te denken van rijp of ijzel op de bovenleiding? Overdag geeft dat meestal weinig overlast. IJs krijgt geen kans zich te hechten doordat er telkens treinen langskomen die met hun stroomafnemer de bovenleiding schoon schrapen. Maar ’s nachts kan het ijslaagje flink aangroeien, met alle gevolgen van dien.

Schade en uitval

Rijp op de bovenleiding is, relatief gezien, het kleinste probleem van de twee, maar komt in Nederland wel het meest voor. Op de plek waar rijp tussen de stroomafnemer en de bovenleiding zit, knettert en vonkt het dat het een lieve lust is. Het mag er misschien spectaculair uitzien, maar het is schadelijk voor de bovenleiding én de trein. De vonken kunnen namelijk de elektrische systemen van de trein beschadigen, met dure reparaties tot gevolg. Ook de stroomafnemer en de bovenleiding zelf kunnen schade oplopen. IJzel op de bovenleiding is nog een graad erger dan rijp. De treinen kunnen niet rijden, omdat de stroomtoevoer volledig is geblokkeerd. Treinen vallen uit en kunnen pas weer rijden als het ijs is gesmolten.

Kostbaar

Het gevecht met het winterweer is een kostbare aangelegenheid. Spoorbeheerders laten bijvoorbeeld ’s nachts lege treinen of trams rijden zodat het ijslaagje geen kans krijgt om aan te groeien. Een andere methode is een vloeistof op de bovenleiding spuiten zodat ijs geen kans krijgt om aan te groeien. Het nadeel van deze vloeistof is dat die maar zeer beperkt zijn werk doet, dus de oplossing is zeer arbeidsintensief – en duur. Er zijn ook oplossingen waarbij de rijdraad wordt verwarmd, maar dit is een duur middel aangezien we in ons land niet dagelijks kampen met rijp- en ijsvorming op de rijdraad.

“Omdat onze vloeistof een werking heeft tot 45 dagen kunnen spoorbeheerders volstaan met twee tot drie behandelingen per winter” “In de IceGuard zit een sensor, die ervoor zorgt dat de sprayunit de rijdraad contactloos kan volgen”

Innovatie: IceGuard

Ik durf te stellen dat Strukton een grote, belangrijke stap heeft gezet in de strijd tegen deze winterse kwalen. We hebben namelijk een nieuw concept op de markt gebracht: IceGuard. Dat is een geautomatiseerd en gepatenteerd systeem dat een vloeistof op de bovenleiding aanbrengt die, met veel succes, problemen door rijp- en ijsvorming kan voorkomen. Tot wel 45 dagen! Ook goed om te weten: de vloeistof is biologisch afbreekbaar. Na 28 dagen is 95 procent van de bestanddelen op natuurlijke wijze afgebroken. Om de vloeistof op de bovenleiding te kunnen aanbrengen, hebben we een innovatieve sprayunit ontworpen. Daarmee kunnen we ongeveer 30 kilometer bovenleiding per uur sprayen. In deze IceGuard zit een sensor, die ervoor zorgt dat de sprayunit de rijdraad contactloos kan volgen. Inderdaad: we raken de bovenleiding niet aan.

“Omdat onze vloeistof een werking heeft tot 45 dagen kunnen spoorbeheerders volstaan met twee tot drie behandelingen per winter” “In de IceGuard zit een sensor, die ervoor zorgt dat de sprayunit de rijdraad contactloos kan volgen”

Twee of drie keer per winter

Omdat onze vloeistof een werking heeft tot 45 dagen kunnen spoorbeheerders volstaan met twee tot drie behandelingen per winter. Dat scheelt aanzienlijk in de kosten. Die kosten zijn bovendien vooraf te budgetteren. Spoorbeheerders krijgen dus geen onverwachte financiële verrassingen meer voor hun kiezen van defecte elektrische systemen. En – heel belangrijk voor reizigers: er is veel minder treinuitval.We hebben inmiddels diverse pilots gedaan bij zowel heavyrail- als lightrail-netwerken, waarbij we op diverse rijpgevoelige trajecten de spray hebben aangebracht. De eerste resultaten lijken goed. Terwijl er op andere trajecten treinen uitvielen door ijsvorming op de bovenleiding konden ze op de ‘IceGuard-trajecten’ gewoon blijven rijden.

Gebruiken en verbeteren

We hebben nog mooie plannen voor de doorontwikkeling van IceGuard. We hebben veel testen uitgevoerd die hebben geleid tot de huidige versie. Tegelijkertijd blijven we werken aan verbeteringen. Bijvoorbeeld dat we de spray kunnen aanbrengen op bovenleiding waar stroom op staat. Als de stroom er niet meer af hoeft, wat nu nog wel het geval is, scheelt dat veel tijd in de uitvoering. Dan kunnen we in kortere tijd meer kilometers bovenleiding voorzien van vloeistof. Daarnaast willen we dat de IceGuard op hogere snelheid zijn werk kan doen, namelijk met 80 kilometer per uur in plaats van de huidige 30. Er zal nog wel wat tijd overheen gaan voordat we zo ver zijn. Intussen kunnen we voor elke klant die dat wil de bovenleiding voorzien van zo’n magisch laagje ijswerende vloeistof. Binnen afzienbare tijd behoort deze winterkwaal tot het verleden, daar geloof ik stellig in.

Ontdek meer verhalen

Verschillende collega's delen hun dagelijkse werkzaamheden in een blog

Blogoverzicht