Artikel
Vele innovaties en maatregelen hebben het werk aan het spoor minder zwaar gemaakt. Maar we zijn er nog niet. Spoorwerk blijft fysiek belastend. Bij Strukton Rail staat het thema fysieke belasting dan ook hoog op de agenda. “Wij willen onze collega’s vitaal houden tot aan hun pensioen en daar voorbij,” zegt Ben Kosse, bedrijfsleider van Strukton Catenary Europe (SCE), het onderdeel van Strukton Rail dat zich bezighoudt met bovenleidingen en draagconstructies. Ben is altijd op zoek naar manieren om zijn mensen vitaal te houden. “We doen veel aan bewustwording en begeleiding, maar innovaties die de werkomstandigheden verbeteren, zijn minstens zo belangrijk.” Bij sommige van die innovaties heb je een lange adem nodig. De ontwikkeling van het exoskelet voor bovenleidingwerk is daar een voorbeeld van.
Ben en zijn collega’s begonnen al in 2018 met het exoskelet voor bovenleidingwerk. Als bovenleidingmonteur werk je veel boven je macht en dat doet wat met je rug, bovenarmen en schouders. Als je jong bent, merk je dat niet echt, maar naarmate je ouder wordt, ga je de gevolgen van al die moeilijke houdingen voelen. Het exoskelet verlicht werkzaamheden waarbij je intensief je armen gebruikt, vooral bij werk vanaf de borsthoogte en hoger. Je armen liggen in speciale ‘cups’ en zodra je iets boven je macht gaat tillen, treden de veren van het exoskelet in werking. Bij diverse proeven in de praktijk bleek al gauw dat een exoskelet werkt bij bovenleidingwerk. Monteurs krijgen een gewichtloos gevoel in hun armen en dat maakt tillen of sleutelen een stuk minder zwaar.
Het exoskelet verlicht werkzaamheden waarbij je intensief je armen gebruikt, vooral bij werk vanaf de borsthoogte en hoger.
Proef geslaagd dus, zou je denken. Bestellen maar en vitaal aan de slag! Maar zo eenvoudig is het niet. Tijdens de praktijkproeven bleek de neerwaartse beweging bij het huidige exoskelet teveel weerstand op te leveren, waardoor dit in bepaalde gevallen extra energie kost. Daarnaast bleek dat het heel moeilijk is om het exoskelet samen te dragen met valbeveiliging. En valbeveiliging is absoluut noodzakelijk als je op hoogte werkt. Echter moet het totale gewicht van beide persoonlijke beschermingsmiddelen niet zo zwaar worden, dat hierdoor weer problemen voor de monteur ontstaan. Na diverse sessies met leveranciers togen Ben en directeur Strukton Rail Nederland Tjark de Vries in juni 2021 naar het Robohouse in Delft. De vraag: “Kunnen jullie ons helpen om een geïntegreerd exoskelet met valgordel te ontwerpen die dan weer geïntegreerd zit in werkkleding?”
Inmiddels zijn de contouren van zo’n geïntegreerd ontwerp gereed. Dit ontwerp is te zien op de InnoTrans vakbeurs, die van 20 t/m 23 september gehouden wordt in Berlijn. Daarna gaat het mee naar Nederland voor verdere ontwikkeling. Ben: “We verwachten eind 2023 een eerste prototype in de praktijk te kunnen testen.”
De ontwikkeling van het exoskelet is één van de vele innovaties bij Strukton om de werkomstandigheden te verbeteren. Alleen al Strukton Catenary Europe introduceerde in de afgelopen jaren onder andere nieuwe schroeftollen voor het voorkomen van snijbranden en Chroom-6, lichtere valharnassen, Neotecs (innovatieve spoorse hoogwerkers), hijsjukken voor het hooghouden van rijdraden en een speciaal schaarhef-platform op een wagon (HBW Light), waardoor veiliger en ergonomisch op hoogte kan worden gewerkt. “Bij ons team is de acceptatie van nieuwe hulpmiddelen groot,” vertelt Ben. “Ook onder jongeren leeft het besef dat je zuinig moet zijn op je lichaam. Vanuit de organisatie kunnen wij daarbij helpen door het werk lichter te maken waar dat kan.”